Vorige week werd het eerste deel van de tekst Ken Uzelf gepubliceerd. Hier is het antwoord van Rupert Spira op de vraag: ‘Waarom is het nu zó belangrijk om je zelf te kennen?’

∞∞∞

Wat betekent het om jezelf te kennen? Begin jaren 80 ging ik met mijn broer Andrew naar een serie uitvoeringen van Beethovens pianosonates door Alfred Brendel. Tijdens die uitvoeringen lag mijn aandacht meestal volledig bij de muziek, maar af en toe merkte ik dat ze wat verzachtte.

Op een bepaald moment ontspande mijn aandacht zich zodanig dat ik me niet alleen bewust was van de muziek, maar ook van het feit dat ik naar die muziek zat te luisteren. Met andere woorden, ik werd me bewust van het feit dat ik me bewust was. Het was niets bijzonders. Integendeel, het feit dat ik me gewoon bewust was, of wel bewustzijn zelf, vormde zonder meer het meest bekende en intieme aspect van mijn ervaring. Maar ik had het voorheen over het hoofd gezien omdat mijn aandacht uitsluitend gericht was geweest op mijn ervaring – in dit geval de inhoud van muziek.

Op den duur ging mijn aandacht weer uit naar de muziek, maar ik merkte dat ze zich er tijdens de uitvoering op bepaalde momenten van los maakte en moeiteloos terugkeerde naar het feit dat ik me bewust was. Ik had af en toe zelfs het gevoel alsof mijn aandacht naar achteren werd getrokken, weg van de inhoud ervan, naar het simpele feit dat ik me bewust was, of bewustzijn zelf.

Na een tijdje merkte ik dat ik heen en weer kon reizen met mijn aandacht, tussen de muziek op de voorgrond en de aanwezigheid van bewustzijn op de achtergrond.

Ik begon dat nieuwe vermogen verder te onderzoeken, en op zeker moment werd het duidelijk dat tussen de achtergrond van je bewust zijn en de voorgrond van de muziek een tussenliggende ervaringslaag aanwezig was, een middenveld als het ware, van gedachten, gevoelens en gewaarwordingen van het lichaam.

Mijn ervaring bevatte nu drie elementen: één de buitenwereld (bestaande uit de concertzaal, het publiek en de muziek); twee, mijn lichaam en geest (bestaande uit de binnenwereld van gedachten, gevoelens en gewaarwordingen); en drie, op de achtergrond, het feit van je bewust zijn oftewel bewustzijn zelf.

Het was alsof ik een stap verwijderd was van mijn lichaam en geest, waar ik me gewoonlijk mee identificeerde. Ze vormden nu een deel van de voorgrond van mijn ervaring, en ik stond erachter als de aanwezigheid van bewustzijn. Ik keek ernaar zoals ik naar het optreden zat te kijken.

Terwijl mijn aandacht heen en weer reisde tussen die drie gebieden, bedacht ik dat de persoon die ik gewoonlijk dacht te zijn – mijn lichaam en geest – zelf deel uitmaakten van de objectieve ervaringsinhoud, waar ik me bewust van was, net als van het auditorium, het publiek en de muziek.

Een identiteitsverandering

Op een gegeven moment kwam er spontaan een vraag in mij op: wie ben ik werkelijk? Ben ik de gedachten, gevoelens en gewaarwordingen waar ik me bewust van ben, of ben ik degene die er zich bewust van is? Het stellen van die vraag was niet zomaar een mentale oefening. Nog was het een methode die ik toepaste om een bepaald resultaat te bereiken. Het leek spontaan plaats te vinden, maar ik werkte wel mee.
    Het werd me duidelijk dat dat wat onze gedachte en beelden kent, zelf geen gedachte of beeld is. Wat is het dan wel?
    Wat zich bewust is van onze gevoelens en gewaarwordingen, is zelf geen gevoel of gewaarwording. Wat is het dan wel?
    Dat wat de wereld waarneemt is zelf geen beeld, geluid, smaak, gevoel of geur.
Wat is het dan wel?

Het is gewoon dat wat kent of zich bewust is. Het is bewustzijn of gewaarzijn zelf.

Totdat ik dat herkende had ik mezelf altijd beschouwd als een persoon, een lichaam-geest, een amalgaam van gedachten, gevoelens en gewaarwordingen. Het leek of ik me als deze persoon bewust was van de wereld. In die zin beschouwde ik bewustzijn als een eigenschap van het lichaam-geest mechanisme, een vermogen dat ik als persoon bezat.

Nu besefte ik dat de persoon die ik eerder dacht te zijn iets was waar ik me bewust van was, samen met mijn ervaring van de wereld.

Ik herkende dat ik in wezen dat was, wat weet heeft van de totale ervaringsinhoud, inclusief de gedachten, beelden, herinneringen, gevoelens en gewaarwordingen waar lichaam en geest uit bestaan, of er zich bewust van is.

Ik besefte dat ik me niet als persoon bewust ben van de wereld, maar dat ik me als bewustzijn bewust ben van de persoon en de wereld.    

De overgang van de overtuiging dat we een persoon zijn met een vermogen tot bewustzijn naar het inzicht dat we het bewustzijn zelf zijn, kan een kleine stap lijken, maar die heeft enorme consequenties voor ieder individu en voor de evolutie van de mensheid als geheel. Het is het eerste grote inzicht.

Samengevat:
In de kern zijn we niet onze gedachten, beelden, herinneringen of verhalen over ons leven; we zijn dat wat ze kent. In de kern zijn we niet onze gevoelens of gewaarwordingen; we zijn dat wat zich er bewust van is.  We zijn niet de beelden, geluiden, smaken, tastgewaarwordingen en geuren waar onze ervaring van de wereld uit bestaat; we zijn dat wat ze waarneemt.

We zijn niet iets waar we ons bewust van zijn; we zijn gewoon het weten, bewust zijn of bewustzijn zelf.

Rupert Spira
Je bent het geluk dat je zoekt.
Uitgeverij Samsara

∞∞∞

Christendom:      Ik en mijn vader zijn één.
Hindoeisme:        Atman en Brahman zijn identiek.
Boeddhisme:       Nirvana en samsara zijn één / Vorm is leegte, leegte is vorm.
Soefisme:            Wie zijn zelf kent, kent zijn Heer.
Meister Eckhart: God en ik, wij zijn één.

Het is beschikbaar voor alle mensen, te allen tijde en onder alle omstandigheden.
Je bent al Thuis.
Ik zocht God en vond slechts mezelf. Ik zocht mezelf en vond slechts God. (Rumi)

Inspireert deze tekst je, roept het vragen op, of ben je geïnteresseerd in mystiek, Bewustwording of non-dualiteit, dan is de boekbespreking van ‘Je bent het geluk dat je zoekt’ van Rupert Spira misschien iets voor jou.
Meer daarover vind je op de agenda pagina van deze website.

Namaste,
Greetje